Yeni Petrol Yatakları

Dünyadaki siyasi ortam, gerilimler, ekonomik gelişmeler petrolün fiyatının her geçen gün artmasına neden oluyor. Petrolün varil fiyatı, yakın zamanda 100 $ (Amerikan doları)'ı aştı. Bu ekonomistler açısından bir fiyat barajıydı. Sonra hızlı yükseliş devam etti. Bugün hala ufak tefek artış ya da düşüşler olsa da petrol fiyatının 100 doların altına düşme ihtimali az gibi görünüyor. Hızlı fiyat yükselişi en çok petrol ihtiyacını dışarıdan karşılamak zorunda olan ülkelerde etkisini gösterdi. Benzin ve diğer petrol ürünlerinin fiyatları oldukça arttı. Bunun Türkiye de dahil, petrol ithal eden ülkelere maliyeti oldukça fazla. Çünkü günümüz enerji ihtiyacının büyük kısmı - özellikle sanayi ve ulaşımda - petrol ve ürünlerinden karşılanıyor. Bunun sonucu olarak insanlar bu fiyatlara isyan etme noktasına geldi. Bunun somut örneği olarak Avrupa'nın güneyinde ve bazı Asya ülkelerinde halk gösteriler düzenledi. Fakat petrol ithalcisi durumundaki ülkelerin hükümetlerinin bu konuda yapabileceği tek şey vergileri indirmek. Ve tahmin edeceğiniz gibi bu büyük bir indirim olmayacaktır.

Peki ne oldu da petrol fiyatları birden bire arttı. Bunun başlıca nedenleri olarak Amerikan ekonomisindeki durgunluk ve hatta kısmi kriz durumu ve ABD - İran gerilimi gösterilebilir. Fakat diğer bir neden durumdan istifade etmeye çalışan spekülatörler.

Neyse ki sevindirici bir, daha doğrusu iki haber var. Bunlardan biri, Amerika Birleşik Devletleri'nin Colorado eyaletinde bulunan petrol rezervi. Yetkililer bölgede yaklaşık 1 trilyon varil (bir varil yaklaşık 700 kg) büyüklüğünde petrol ve bunun üç katı büyüklüğünde yeraltı suyu kaynağı bulduklarını belirttiler. Peki 1 trilyon varil çok mudur? Cevabı evet, bilinen Orta Doğu rezervlerinden (yaklaşık 684 milyar varil) bile daha çoktur. Bu rezervin değerlendirilmesinin önünde iki zorlu engel var: Birincisi, bu bölge dağlık olduğundan petrolü yeryüzüne çıkarmak kolay değil. İkinci engel, bu kadar büyük doğal su kaynağını kirletmeden bu petrolü çıkarmak zor olabilir. "Su mu?!" diye küçümsemeyin; zira su fiyatlarını tartışacağımız günler pek uzakta değil.

İkinci güzel haber sınırlarımızın içine girecek kadar yakından, Karadeniz'den! Ülkemizde bugüne kadar yapılan petrol aramaları çok yetersiz. İşte bu konuda uzman birinin, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Ender Okandan'ın sözleri: "Türkiye’de 57 yıllık bir süreyi kapsayan petrol aramacılığında açılabilen kuyu sayısı çok azdır. Bugün Türkiye’nin petrol bulunabilecek sahaların ancak % 20 si aranmıştır. Karadeniz ve Ege Denizi’nin petrol potansiyelleri henüz tesbit edilmemiştir. Halen petrol üretiminin alındığı bölgelerde derin yataklarda arama yapılmamıştır." Tam da hocamızın bahsettiği yerde, Karadeniz'de yakın zamanda başlayan çalışmalarda umut verici sonuçlara ulaşıldı. TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı)'nun Brezilyalı Petrobras şirketiyle Karadeniz'de yürüttüğü çalışmalar sonucunda bölgede muhtemel 10 milyar varillik petrol rezervi bulunduğu açıklandı. Bu sonuç üzerine ABD'li bir petrol arama şirketi de bölgede çalışmak için başvuruda bulundu.

10 milyar varillik rezerv, Colorado'da bulunan petrolün yanında çok az durmakta; ancak hemen belirtmeliyim ki basından takip ettiğim kadarıyla bahsi geçen bu rezerv ile Türkiye 50 yıl boyunca petrol bağımsızlığını ilan edebilir. Petrol fiyatlarındaki 1 $ artışın Türkiye ekonomisine yıllık yükünün 500 milyon dolar olduğu söyleniyor. Küçük bir hesaplama yapalım şimdi! Petrol fiyatını en iyimser tavırla 100 dolarda sabitleyelim ve yine iyimser bir hareketle Türkiye'nin yıllık petrol ihtiyacının artmayacağını varsayalım. O halde Türkiye yukarıdaki rakamlara göre gelecek 50 yılda petrol ithaline 2,5 trilyon dolar harcayacak. Bu dudak uçuklatan rakamın olabilecek en iyi ihtimal olduğunu yinelemekte fayda var. Demek ki bu haber gerçekten de güzel!

Yine de bilmemiz gerekir ki dünya petrol rezervleri, dünayayı dolduran çılgın tüketiciler - bizler - sayesinde sürekli azalıyor. Muhtemelen gelecek 100 ile 200 yıl içerisinde son petrol damlalarına bakarak "Gerçekten bitti!" diyeceğiz - belki ben ya da siz değil ama bizden birileri -. Ama burada demin olduğu kadar iyimser olmayacağım ve şunu söyleyeceğim: Umarım bu sahte şaşkınlığı önce su için yaşamayız. O zaman ne petrol ne de diğer her hangi birşey için endişelenmeye gerek kalmayacaktır!