Referandum Sonucu ve Tahminler

Türkiye 12 Eylül günü kendi geleceğine dair önemli bir kararı oyladı. Aylardır tartışılan ve gündemi işgal eden anayasa değişikliğine dair referandum sonucunda halk %58 ile evet kararı verdi. Şimdi anayasamızdaki 26 madde ve bunlarla ilişkili diğer yasalardaki pek çok kanun değişikliğe uğrayacak. Bu değişimin hayatımızı nasıl etkileyeceğini zaman gösterecek. Umarım hayırlı olur.

Bu yazıda geleceğe değil de yakın geçmişe bakacağız. Yazın başında DRT23'te seçimle ilgili anket yapmıştık. Daha sonra "Seçim Anketi Sonucu ve Analizi" başlıklı yazıda sonuçları değerlendirmiştim. O yazıda referanduma dair istatistiksel öngörü de bulunmuştum:

Daha yakın bir tarihte, 12 Eylül'de gerçekleşecek Anayasa değişikliğine ilişkin referanduma bu sonuçları uyarladığımızda ise ortaya tahmin etmesi çok zor bir sonuç çıkıyor. Nitekim her ne kadar bu referandumun parti seçimlerinden farklı olması gerekse de oy oranlarının partilerin seçmenlerinden bekledikleri şekilde olacağını tahmin etmek zor olmasa gerek. Her iki taraftan eşit ölçüde oy kayması olduğunu da göz önünde bulundurursak: %49 Evet, %49 Hayır ve %2 kararsız sonucu ortaya çıkıyor.

Ve konuya ilişkin sözlerimi şöyle tamamlamıştım:

Görüldüğü üzere referandum sonucu oldukça belirsiz. Sonuç evet de olsa hayr da olsa, aradaki farkın çok az olacağı ortaya çıkıyor.

Referandumdan sonra bu tahmini değerlendireceğimi söylemiştim.

Halk oylaması günü yayın yasağı kalktığı andan itibaren sonuçlar sürekli güncel olarak DRT23'te yer aldı. Son durumu gösteren ekran görüntüsü yukarıda yer alıyor. Görüldüğü gibi sonuç %58 evet ve %42 hayır. Bu sonuç pek çok kişinin umduğundan farklı. Aslında uzmanların ve seçim anketlerinin çoğu "evet" sonucunu öngörüyordu - "hayır" çıkacağını öne süren profesyonel araştırma şirketleri de oldu. Ancak herkes sonuç ne olursa olsun aradaki farkın bir kaç puan olacağını düşünüyordu. Bizim anketimizin sonucu da eşitliği yansıtmış, kararsızların oylarıyla bir seçeneğin yaklaşık 2 puan öne geçeceğini (%51 - %49 gibi)göstermişti. Ancak gerçekte fark 16 puan oldu. Dolayısıyla umulandan daha çok "evet" oyu çıktı.

Bu yanılgının nedeni nedir, bilemiyorum ama boykotçuların sonucu önemli ölçüde etkiledikleri ortada.

Son olarak, referandum sonucunu 2011 Genel Seçimleri'nin sonucunu tahmin etmeye yönelik bir kaynak olarak kullanmanın büyük ölçüde yanıltıcı olabileceğini eklemek isterim. Zaten AKP ve CHP başta olmak üzere birçok partinin bu gerçeğin farkında olduğunu biliyoruz.