2009'da Bilimin Köşe Taşları 3

Görsel: CERN'deki Bilim İnsanlarının Sevinci (Bkz. Kasım) (CERN)

2009 bilim serüveninin köşe taşlarını anımsama yolculuğumuz Eylül ayında kaldığı yerden devam ediyor:

Not: Bu yazı New Scientist sitesindeki "Total Recall: The Milestones of 2009" gönderisini kaynak almaktadır. Resimli, İngilizce anlatımı için kaynak gönderiye bu nota tıklayarak ulaşabilirsiniz.

9. Eylül

Ay yüzeyinin kupkuru olduğunu düşünürdük, ancak Hindistan'ın Chandrayaan-1 sondası su izlerine dair deliller bularak bu fikrimizle çelişti.

Beyindeki plakların Alzheimer hastalığına yol açtığı teorisini terk etmeye başladık. İltihap ve harap kan damarları esas suçlular olabilir.

Londra'daki Kraliyet Cemiyeti iklime müdahale etmenin yollarını açıklayan dönüm noktası niteliğinde bir yeniden inceleme yayınladı. İklim mühendisliği (geoengineering) seçeneği, yayında açıklanan yöntemler bütününün merkezinde yer alıyordu.

Bir bilgisayar bilimcisi ekibi girdilerini rakiplerinden 20 dakika erken elde ederek 1 milyon dolarlık ödülü kaptı. Ödül, film kiralama şirketi Netflix'in müşterilerine film tavsiye etmek için kullandıkları algoritmanın geliştirilmesi içindi.

10. Ekim

İlk vejeteryan örümcek, Bagheera kiplingi, keşfedildi.

Mikrodalgaları yakalayan madde, ışık için ilk "kara delik" oldu.

Beyin gücünü kullanarak birisinin izlediği akan görüntüleri yeniden üretmek ile akıl okuma deneysel olarak gösterildi.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre alkolün yanlış tüketimiyle mücadelenin yeni cephesi "pasif içicilik" olarak adlandırıldı.

NASA'dan David Morrison, LCROSS sondası Ay'ı parçaladığında söz verildiği gibi görmeye değer bir şey olmadığında "Sanırım hepimiz biraz hayal kırıklığına uğradık," dedi.

11. Kasım

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) en enerjetik hızlandırıcı olma yolunda adım attı. İlk kez Işın 1, rekor bir enerji seviyesi olan 1.08 tetraelektronvolta hızlandırıldı.

12. Aralık

Birleşik Krallık (UK) Met Ofisi (hava durumu ve iklim değişikliğini takip eden kurum) küresel ısınmayı 2 santigrat derecede sınırlandırma şansımızın % 50 olabilmesi için küresel karbon salınımının en geç 2020 yılında düşüşe geçmesi gerektiğini açıkladı. Bu, Kopenhag İklim Zirvesi'nde gelecek dekad için belirlenen hedef oldu.

Biyolojiden kimyaya, fizikten genetiğe, bilgisayar bilimlerinden tıbba, paleontolojiden jeolojiye... 2009 yılında bilim dünyasında işte bu gelişmeler ön plana çıktı. 2010 yılının da insanlık için bilim dolu bir yıl olması dileğiyle yazımı sonlandırıyorum.

Yazı dizisinin sonu.