Yeni Sınav Sistemleri

Ülkemizde nüfus, özellikle genç nüfus fazla, nitelikli okul sayısı az olunca her yıl lise ve üniversite yolunda sınavlarla boğuşmak durumunda kalan öğrenci ve veli sayısı artıyor. Yalnız öğrencilerin emekleri, velilerin kaygıları değil aynı zamanda sınavlar nedeniyle sektörleşen dersaneler her yıl masaya yatırılıyor, tartışılıyor. Zaman zaman sınav sistemleri değişiyor. Daha bir önceki sistemi anlayamamış velinin kafası iyice karışırken öğrenciler yeni sistemi anlamak için öğretmenlerini soru bombardımanına tutuyor.

Ülkemizde mevcut şartlar nedeniyle lise ve üniversite girişinde elemeye ve sıralamaya dayalı sınavların uygulanması mecburi. Bunula birlikte yıllardır süre gelen sınav sistemi arayışı durmak bilmiyor. Son olarak birkaç yıldan beridir gündemde olan SBS (Seviye Belirleme Sınavı) bu yıl itibariyle ilk kez uygulanacak. Aynı zamanda YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu) Başkanı Yusuf Ziya Özcan gelecek yıldan itibaren üniversiteye giriş sisteminin de kökten değiştirileceğini açıkladı. Şimdi önce SBS nedir, nasıl uygulanacak bu soruları cevaplandıralım, sonra yeni üniversite sınav sistemi hakkındaki bilgileri ele alalım.

SBS, eski liselere giriş sınav sistemi olan OKS (Ortaöğretim Kurumları Sınavı) yerine getirilen OGES (Ortaöğretime Geçiş Sistemi)'nin bir parçası. Bu yıl ilköğretim son sınıf (8. sınıf) öğrencileri son kez yapılacak OKS ile liselere yerleştirilecek. SBS ise bu yıl 6. ve 7. sınıf öğrencilerine; gelecek yıldan itibaren 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin tümüne uygulanacak. Yani ilköğretim öğrencileri yeni sınav sisteminde üç yıl sınava tabi olacak. Ancak SBS'de alınan puan, toplam puanın bir kısmını oluşturacak.

Seviye Belirleme Sınavı'nda Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri sınavlarının yanı sıra ilk kez Yabancı Dil sınavı da uygulanacak. Sınıflara göre ders soru dağılımı söyle:

6. Sınıf: 19 Türkçe, 16 Matematik, 16 Fen Bilimleri, 16 Sosyal Bilgiler, 13 Yabancı Dil. Toplam: 80

7. Sınıf: 21 Türkçe, 18 Matematik, 18 Fen Bilimleri, 18 Sosyal Bilgiler, 15 Yabancı Dil. Toplam: 90

8. Sınıf: 23 Türkçe, 20 Matematik, 20 Fen Bilimleri, 20 Sosyal Bilgiler, 17 Yabancı Dil. Toplam: 100

Her ders için katsayı farkı var: Türkçe ve Matematik 4, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri 3, Yabancı Dil 1. Yani öğrencinin her bir matematik neti 4 puan getirirken, yabancı dil neti 1 puan getirecek gibi. Eskiden var olan TM, MF puanları kaldırılacak ve tek bir sınav puanı hesaplanacak.

Az önce belirttiğim gibi SBS'de alınan puan esas puanın bir kısmı. OGES'de öğrencinin yerleştirilme puanı şu formülle hesaplanacak: %25 Sınıf başarı puanı + %5 Sınıf davranış notu + %70 Sınıf SBS puanı. Sınıf başarı puanı ile öğrencinin karne notu hesaba katılacak ve öğrencilerin okul eğitimine yönelmeleri teşvik edilecek. Sınıf davranış notu ile öğrencinin saygı, düzen, işbirliği gibi özellikleri puan hesaplamasına dahil edilecek; yani öğretimin yanında eğitimin sonuçları da puana yansıyacak. Toplam sınıf puanının büyük bölümünü ise SBS'de alınan not etkileyecek.

Yukarıdaki formülle bir öğrencinin 6, 7, 8. sınıf puanları hesaplandıktan sonra toplam puan hesaplanırken her sınıfın ağırlığı farklı olacak. Sınıfların katsayıları şöyle: 6. sınıf %25, 7. sınıf %35, 8. sınıf %40. Bu yıl 7. sınıfta okuyan öğrenciler 6. sınıfta SBS'ye girmedikleri için bu nesile özel olarak sınıf katsayıları şöyle: 7. sınıf %40, 8. sınıf %60.

Yukarıda anlatmaya çalıştığım, biraz karışık olan sistemle öğrencinin OGES puanı hesaplandıktan sonra sıra yerleştirmeye geliyor. Sadece isteyen öğrencilerin gireceği OGES sistemi ile fen, anadolu, sosyal bilimler ve öğretmen liselerine öğrenci yerleştirilecek. Meslek liseleri, düz liseler eskisi gibi öğrenci alımına devam ederken, askeri liseler, polis kolejleri, özel kolejler kendi belirledikleri kriter ve sistemlerle öğrenci alacak.

Yeni sistem ayrıntılı tarama özelliği, öğrencileri okula daha fazla yönlendirme ve değiştirilen ders ağırlıkları ile dikkat çekiyor. Fakat bazı olumsuz yanları da var. Bence sanıldığının aksine öğrencileri okula yönlendirme etkisi, üç kez sınav uygulanması nedeniyle dersanelere yönlendirme etkisinin çok çok gerisinde kalacaktır. Yani yeni sistem dersane sektörünü büyütecek ve güçlendirecektir. Bunun yanında öğrencilerin daha işin ciddiyetinde olamayacak yaşlarda sınava sokulacak olmaları da hoş değil. Aynı zamanda yeni sistem ile sınav telaşı üç yıla yayılacak. Ayrıca dersane sektörünün yanı sıra bir ekonomik etkisi de milyonlarca öğrenciye üç kez sınav uygulanmasının devletin sırtına ağır yük getiriyor olmasıdır. İnsan düşünmeden edemiyor: Velilerin dersanelere akıttıkları milyonlarca lira, devletin sınav masrafları için ayırdığı bütçe bir araya getirilip oluşan fonla ülkemizde yüzlerce kaliteli lise açılabilir, eski olanlar yenilenebilir ve böylece sınav derdi ve stresi de ortadan kalkabilir. Dahası, binlerce işsiz öğretmene istihdam sağlanır.

Yeni lise giriş sistemine göz attık; tanıdık ve tartıştık. Şimdi son günlerde ortaya çıkan yeni habere bakalım: YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan üniversite giriş sisteminin gelecek yıl itibariyle tamamen değiştirileceğini açıkladı. Yabancı ülkelerde uygulanan sistemlerin incelendiğini ve İngiliz modelinin uygulanmaya yakın bulunduğunu açıklayan Özcan, İngiliz modeli üzerinde durulmasının nedeninin bu modelin katsayı farkını ortadan kaldırması olduğunu belirtti. Yeni sistemde öğrencilere 5 ana dalda sınav yapılacak ve öğrenciler girmek istedikleri bölüme göre bu derslerden 3'ünden aldıkları puana göre başvuruda buluncak. Yeni sistemin ilginç yanı üniversitelerin, öğrencileri puanına göre seçmesi; yani merkezi yerleştirmenin olmaması. Bu uygulama özellikle bu kadar çok kişinin üniversite kapısında beklediği göz önüne alınınca pek muhtemel gözükmüyor. Yine de bu uygulama ve yeni sistem bütünüyle ele alınacaktır uzmanlarca. Henüz yeni üniversite giriş sisteminin ayrıntıları belli değil ama ana hatları böyle. Anlaşılan gelecek yıl bu konu sıkça tartışılacak.

Neredeyse moda gibi her yıl değişen sınav sistemlerinin arasında kaybolmuş olan öğrenci ve velilere bu yazının faydalı olmasını diliyorum. Umarım akıllarına takılan soruların bir kısmına cevap bulmalarına katkım olur. Öğrenci arkadaşlara başarılar, velilere sabırlar diliyorum!